*اعلام تورم صفر درصدی بهمن قلب واقعیت بود

امروز رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی با انتقاد از اعلام تورم صفر درصدی نقطه‌به‌نقطه در بهمن‌ماه امسال گفت: نباید واقعیتی را که در جامعه وجود دارد، به شکل دیگر نشان داد و دولتی که بخواهد انتخابی یک شاخص اقتصادی را اعلام کند، خطا کرده است.

طهماسب مظاهری در خصوص اعلام تورم صفر درصدی نقطه‌به‌نقطه در بهمن‌ماه امسال توسط دولت، اظهار کرد: شاخص‌های کلان اقتصادی یک همبستگی باهم دارند و قابلیت استفاده از آن‌ها به‌ این صورت است که یکی در درون دولت و توسط مسئولین که همه این شاخص‌ها را باهم بررسی می‌کنند و در نظر می‌گیرند تا یک تصویری از وضع اقتصاد به دست بیاورند که بتوانند بر اساس آن تصمیم‌گیری معقول و درستی انجام دهند تا شرایط بهتر شود.

وی با اشاره به اینکه همبستگی بین شاخص‌های اقتصادی باید باهم دیده شود افزود: مثلاً فردی نزد پزشک رفته و آزمایش خون می‌دهد. در آن آزمایش یک سری شاخص‌ها به او ارائه می‌دهند و این آزمایش شاخص‌هایی مانند قند، کلسترول و ... دارد و پزشک وقتی شاخص‌ها را بررسی می‌کند، همه شاخص‌ها را باهم می‌بیند و یک تصویری از وضعیت فرد به دست می‌آورد که وضعیت بیمار یا آن فرد چگونه است.

مظاهری با بیان اینکه دیدن همه این شاخص‌ها باهم معنی می‌دهد، گفت: اگر همه آن‌ها باهم دیده نشود و فقط یکی از شاخص‌ها مدنظر قرار گیرد و پزشک قضاوت نادرستی کرده است. در شاخص‌های اقتصادی هم این‌گونه است.

کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: باید همه شاخص‌های اقتصادی را باهم دید و بررسی کرد. برای کارشناسان همه شاخص‌ها باهم معنا دارد و همه از آن‌ها تصویر درست به دست می‌آید.

وی با بیان اینکه تورم مجموعه‌ای از شاخص‌هایی است که باهم کار می‌کنند، گفت: تورم نقطه‌به‌نقطه (تورم ماهانه) نشان می‌دهد این ماه نسبت به ماه قبل تغییرات چقدر بوده و تورم سالانه یک ماه از این سال را نسبت به ماه مشابه سال قبل بررسی می‌کنند؛ که چه میزان بوده و یا مثلاً متوسط شاخص تورم بررسی و اعلام می‌کنند.

کارشناس اقتصادی با بیان اینکه شاخص‌ تورم عمده‌فروشی در تورم خرده‌فروشی تأثیر می‌گذارد، بیان داشت: اگر نرخ رشد تورم عمده‌فروشی از خرده‌فروشی سبقت بگیرد، نشان داده می‌شود که پتانسیلی برای گران شدن کالا و خدمات در ماه‌های آینده وجود دارد و یا بلعکس اگر نرخ رشد تورم عمده‌فروشی از خرد فروشی کمتر شود در آینده به سمت کاهش قیمت‌ها می‌رویم.

در آمار سازی تجربه‌داریم

مظاهری اضافه کرد: در تولید هم همین‌طور است، بررسی تولید ناخالص داخلی یعنی اینکه ماه قبل نسبت به ماه مشابه سال قبل نسبت به روند آن چگونه بوده است و یا نسبت به تفکیک بین اجزای شاخص رشد اقتصادی در بخش‌های مسکن، نفت و بخش‌های دیگر می‌تواند به معنی‌دار باشد و باید با شاخص‌های اقتصادی را باهم دیگر دید تا یک تصویری ارائه واقعی ارائه کند.

رئیس‌کل سابق بانک مرکزی با بیان اینکه در یک ماه رشد شاخص GMP نسبت به 4 روز قبل افزایش را نشان دهد با فرض این‌که درست محاسبه کرده و عدد سازی نکرده باشند، گفت: در عدد سازی و آمار سازی تجربه‌داریم که در دولت قبلی نرخ رشد اقتصادی 5 و یا و 6 درصد اعلام می‌شد، اما در دولت معلوم شد که رشد اقتصادی 1.5- بوده که عدد سازی کردند و این خیانت به مردم است.

وی با بیان اینکه فرض بر این‌که این دولت هم‌عدد سازی نمی‌کند و ماه آینده معلوم می‌شود و انشا ا... که این‌طور باشد، بیان کرد: به صورت انتخاب شده یک شاخص را مدنظر گرفتن و اعلام و بعد بر اساس این شاخص نتیجه‌گیری کلی کردند، کار خبت و خطایی است که متأسفانه شاهد آن بودیم و انجام دادند.

مظاهری با اشاره به اینکه تورم نقطه‌به‌نقطه‌ای که بهمن‌ماه امسال نسبت به ماه قبل (دی‌ماه) شاخص صفر بوده است، گفت: این را به‌عنوان یک تورم صفر درصدی اعلام کردند که کار صحیحی نیست و یا با غفلت و بی‌توجهی یا باهدف فریب مردم بوده که همه این موارد بد است.

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: به‌عنوان یک کارشناس مشفق و با دل مشوقانه به رییس‌جمهور توصیه می‌کنم که در این مدت باقی‌مانده از عمر این دولت و اگر در دولت بعدی هم بودند، حتماً و حتماً دیگر این روش را تکرار نکنند که از یک شاخص انتخابی استفاده  کرده و نتیجه کلی بگیرند.

مظاهری گفت: نباید یک واقعیتی را که در جامعه وجود دارد، به شکل دیگر نشان داد و این خطایی است که از سوی یک رئیس‌جمهور برای من به‌عنوان یک کارشناس قابل‌قبول و قابل‌بخشش نیست.

اعلام تورم صفر بازی با آمار است

از سوی دیگراستاد اقتصاد دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه اعلام تورم صفر بازی با آمار و ارقام است و در بهمن ماه شاخص ماهانه قیمت صفر بوده نه تورم، گفت: حتی تورم نقطه به نقطه هم یک اسم جعلی است و در هیچ کتاب اقتصادی چنین اصطلاحی نداریم.

ابوالقاسم حکیمی پور با اشاره به ایجاد شبهه در رابطه با تورم صفر درصدی در بهمن اظهار کرد:‌ رئیس‌جمهوری اخیراً تورم بهمن را صفر درصد اعلام کرد و در ادامه معاون اول رئیس‌جمهوری نیز کسانی را که به تورم صفر درصدی شک و شبهه  وارد کردند، بی‌سواد قلمداد کرد.

وی تصریح کرد:  اولا این که، آن چیزی که آقای رئیس‌جمهوری در رابطه با تورم صفر درصد مطرح کرد شاخص ماهانه قیمت است نه تورم و حتی تورم نقطه به نقطه هم که مطرح است، از سال 1980 به این سو به هیچ وجه در هیچ کتاب اقتصادی چیزی به این نام نداریم.

این اقتصاددان با بیان این‌که تورم نقطه به نقطه از اواخر دولت قبل مطرح شد، بیان کرد: این یک نوع بازی سیاسی با عدد و رقم اقتصادی است، به‌عنوان مثال می‌گویند تورم این ماه نسبت به ماه قبل 5درصد بوده و مردم تصور می‌کنند که تورم ایران 5 درصدی است، در حالی که چنین چیزی نیست.

وی تاکید کرد: به هیچ وجه نه در صندوق بین‌المللی پول نه در بانک جهانی و نه هیچ کتاب اقتصادی تورم نقطه به نقطه نداریم. بنابراین دولت یک نوع بازی سیاسی با اعداد و رقم اقتصادی شروع کرده برای آن‌که موفقیت خودش را در امر مبارزه با تورم نشان دهد.

استاد دانشگاه تهران با تاکید بر این‌که تورم بهمن چیزی حدود 16.5 درصد بوده است، بیان کرد: تورم نقطه به نقطه و صفر درصدی نداریم، آن چیزی که مطرح شده نوسانات نرخ تورم نسبت به ماه قبل است. این مسئله نیز در هیچ کتاب اقتصادی نیامده است، چون نداریم بنابراین جعلی و غیرواقعی است.

وی ادامه داد: توقع استاتید دانشگاه از رسانه‌های جمعی این است که به این گفته‌های دولت بها داده نشود و روی تعارف علمی اقتصادی یعنی تورم مطرح سالانه بروند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: آن چیزی که باعث بی اعتمادی جامعه به آمار و ارقام شده، اعلام آمار تورم از سوی دولت مبنی بر کاهش 24 درصدی تورم است. تورم در روزهای آخر دولت قبل به بالای 40 درصد رسیده بود و دولت فعلی اعلام می‌کند تورم فعلی روی 16 درصد است.

وی اظهار کرد: دو مرکز آمار اقتصادی را اعلام می‌کنند؛ بانک مرکزی و مرکز آمار ایران. بانک مرکزی  سازمانی است که متولی اجرای سیاست‌های پولی کشور است. مرکز آمار ایران نیز به سازمان مدیریت وابسته است. معمولا در همه کشورهای جهان سازمانی آمار را ارائه می‌دهد که وابستگی به دولت ندارد، مانند موسسه گالوب که به هیچ وجه به دولت وابسته نیست و آمار تقریبا بهینه‌ شده‌ای را منتشر می‌کند.

حکیمی پور در عین حال گفت: متاسفانه آمار منتشر شده توسط مرکز آمار و بانک مرکزی با هم متناقض است. به اعتقاد اقتصاددانان بسیاری از  آمار سیاسی است مانند آمار تورم صفر درصدی در بهمن. به‌عنوان مثال وقتی صندوق بین‌المللی پول اعلام می‌کند که ارزش پول ملی ایران 30 درصد کاهش پیدا کرده ولی از آن طرف بانک مرکزی اعلام می‌کنند نرخ رشد اقتصادی ایران در سال گذشته 2 درصد و امسال 4 درصد است در حالی که سال 91 هشت دهم درصد بوده است.

وی افزود: این سئوال برای اقتصاددانان مطرح می‌شود که چگونه ارزش پول ایران 30 درصد کاهش یافته اما رشد اقتصادی هم داشته ایم! چگونه است که گفته می شود میزان بیکاری افزایش یافته اما اعلام می‌شود که رشد اشتغال هم داشته ایم.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که بین مردم بروید و بگویید دولت گفته تورم صفر درصد است ببینید آنها چه عکس‌العملی دارند، افزود: این‌گونه آمارها باعث انتقاد جامعه علمی و پوزخند مردم می‌شود. این پوزخند‌ها نیز یعنی عدم اعتماد مردم به خط‌مشی گذاران و تیم اقتصادی دولت.

* اعلام تورم صفردرصد بیشتر شبیه یک شوخی است

در همین باره سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه دولت ادعای کاهش تورم می‌کند، گفت: اعلام تورم صفر درصد در بهمن ماه از سوی دولت بیشتر شبیه یک شوخی است.

روح الله عباسپور در خصوص کاهش تورم در بهمن ماه اظهار کرد: دولت هنگام اعلام تورم در شرایط احساسی قرار می‌گیرد و بدون توجه به شرایط اصلی جامعه مطالبی را بیان می‌کند؛ در صورتی که این مردم هستند که گرانی و میزان تغییر تورم را به خوبی حس می‌کنند.

وی در ادامه افزود: دولتی‌ها در اعلام نرخ تورم به جامعه حداقل باید به آمار و ارقامی که از طریق سازمانه ای خودشان منتشر می‌شود، تکیه کنند؛ بانک مرکزی نرخ تورم بهمن ماه را ۱۵/۸ درصد اعلام کرده است . دولت چگونه و براساس چه مبنایی به بیان این مطالب می‌پردازد؟

سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس ادامه داد: دولت در اعلام آمار و ارقام پراکنده گویی می‌کند و تورم را به صورت واقعی اعلام نمی‌کند.

عباسپور اعلام تورم صفر درصد در بهمن ماه را بیشتر شبیه یک شوخی دانست و گفت: رئیس جمهور با بیان این آمار و ارقام گویی در حال بیان شرایط اقتصادی کشورهای دیگر است؛ در صورتی که در کشورهای توسعه یافته که نرخ تورم تک رقمی است این آمار صفر درصد را ندارند.

این نماینده مجلس تصریح کرد: زمانی که دولت ۲۰ هزار میلیارد تومان در پول یارانه‌ها اضافه می‌کند، انشعاب آب تهران از ۶۰۰ هزار تومان به دو میلیون و هشتصد هزار تومان در امروز می‌رسد؛ وقتی قیمت انشعاب برق سه برابر افزایش یافته است چطور می‌توان ادعای کاهش تورم را داشت؟ زیرا با گران شدن حوزه‌های مختلف در جامعه تورم به طور ناخودآگاه ایجاد می‌شود.

وی با بیان اینکه دولت به دروغ ادعای کاهش تورم را می‌کند، خاطرنشان کرد: دولت در شرایطی که رکود در جامعه و حوزه‌های مختلف حاکم شده است و مردم قدرت خرید خود را از دست داده اند؛ ادعای کاهش تورم را مطرح می‌کند در این وضعیت اگر دولت هم فعالیت گسترده ای نداشته باشد، تورم افزایش نمی‌یابد.

عباسپور با بیان اینکه مردم سطح متوسط جامعه با کدام هزینه و پول می‌توانند بازار را فعال کنند، عنوان کرد: در شرایط امروز بیکاری افزایش یافته است و دولت، قدرت خرید را از مردم گرفته شده است؛ در این حالت وقتی داد و ستد گسترده ای در فضای جامعه صورت نمی‌گیرد به طور یقین تورم هم رشدی نخواهد کرد.

وی در پایان گفت: دولت برای بالانرفتن نرخ تورم در جامعه رکود را ایجاد کرده است و اعتباراتی که مجلس از طریق هدفمندی یارانه‌ها، تبصره پنج صندوق توسعه ملی در اختیار دولت قرار داده به فضای تولید کشور وارد نکرده است و این بزرگترین مشکل حوزه اقتصادی کشور است که باید در سال آینده رویکرد دولتی‌ها در این بخش تغییر کند.

تورم صفر درصدي در هيچ كجاي دنيا ايده‌آل نيست

اما درنهایت يك مقام مسئول در مركز آمار ايران با بيان اينكه تورم صفر درصدي در هيچ كجاي دنيا ايده آل نيست، گفت: تورم 4 يا 5 درصدي لازمه توسعه اقتصادي است.

محمدصادق عليپور معاون اقتصادي و محاسبات ملي مركز آمار ايران با تشريح جزئيات نرخ تورم بهمن ماه اعلامي مركز آمار ايران گفت: شاخص قيمت در دي ماه 204.1 درصد بود كه در بهمن ماه 93 به 204.2 درصد رسيده كه نشان دهنده رشد ماهيانه نزديك به صفر درصدي تورم است. تورم نقطه به نقطه در ماه هاي دي و بهمن برابر با 14.4 درصد بوده كه تغييري نكرده است. نادر حكيمي پور مديركل دفتر شاخص قيمت مركز آمار ايران در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه پس استناد رئيس جمهور به اعلام رشد صفر درصدي نرخ تورم بهمن ماه نسبت به دي ماه بوده است؟ گفت: بله، در حال حاضر 3 لايه تورم مورد محاسبه و اعلام قرار مي گيرد. شاخص تورم ماهيانه كه درصد تغييرات شاخص از ماه فعلي به ماه قبل را محاسبه مي كند، تورم نقطه به نقطه كه شاخص قيمت ماه مورد بررسي در سال جاري نسبت به ماه مشابه سال قبل است و شاخص ساليانه كه متوسط تغييرات شاخص قيمت ماه مورد بررسي نسبت به ماه مشابه سال گذشته است.

 وي با اعلام اينكه تورم بهمن ماه نسبت به دي ماه (تورم ماهيانه) صفر است، تصريح كرد: بهمن و اسفندماه هر سال ماه هاي انتظار افزايش قيمت‌ها هستند ولي در بهمن ماه اين انتظار صفر بوده است و رئيس جمهور به دليل اينكه اين يك موفقيت محسوب مي شود، شاخص مذكور را مورد تاكيد قرار دادند. گزارش اين مركز حكايت از آن دارد كه افزايش شاخص كل تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 14.4 درصد است. درصد تغييرات شاخص كل (نرخ تورم شهري) در دوازده ماه منتهي به بهمن ماه سال 93 نيز نسبت به دوره مشابه سال قبل 15.2 درصد است.

همچنين عليپور در پاسخ به اين همين سئوال با بيان اينكه ملاك برنامه ريزي ها شاخص ساليانه است؟ افزود: صفر شدن نرخ رشد تورم به معناي ارزان شدن كالا و خدمات نيست، بلكه سرعت كاهش نرخ تورم، كاهنده شده است و نرخ‌ها همچنان با افزايش قيمت مواجه هستند و شتاب افزايش قيمت كم شده است.

معاون اقتصادي و محاسبات ملي مركز آمار ايران افزود: شاخص قيمت و تورم از شاخص‌هاي كليدي هستند و مسئولان آن را رصد مي كنند، همچنين اينكه انتظارات تورمي كاهش يافته يا خير يا به ثبات رسيده يا خير، هم مورد ارزيابي قرار مي گيرد. انتظارات تورمي به تورم دامن مي‌زند. وي در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه آيا انتظارات تورمي كم شده است گفت: انتظارات تورمي كاهش يافته و تاثيرگذار بوده و اقتصاد را در حالت پايدارتر نشان مي دهد و هر چقدر به تك رقمي نزديك شود، اطمينان سرمايه گذاران بيشتر مي شود و مي تواند انتظارات دستمزدي را كاهش دهد و در تعيين نرخ آن تعديل ايجاد كند.

عليپور در مورد اختلاف آمارهاي بانك مركزي و مركز آمار در مورد نرخ تورم عنوان كرد: تعداد كالاهاي سبد مركز آمار 450 قلم كالا و خدمات را دربر مي گيرد ولي اين سبد در بانك مركزي متفاوت است. ضريب اهميت خانوارهاي شهري و روستيي متفاوت است و اين مي تواند منشاء اختلاف آماري باشد و منشاء ديگر اختلاف هم اين است كه مركز آمار حدود 178 شهر و 293 منطقه شهري را مورد پوشش قرار مي دهد كه اين مورد در بانك مركزي متفاوت است. حكيمي پور هم در پاسخ به اين سئوال مطرح كرد حتي اگر يك جامعه مورد محاسبه قرار گيرد و نمونه ها يكسان باشد اما روش آمارگيري متفاوت، اختلاف قطعا وجود خواهد داشت اما اين از ارزش كار كم نمي كند و همواره درصد مشخصي از خطا در آما پذيرفتني است. اگر اين اختلاف آماري بانك مركزي و مركز آمار در يك محدوده خاص باشد، نااطميناني بوجود نمي آورد. روند كاهنده نرخ تورم كه مركزآمار آن را محاسبه كرده در محاسبات بانك مركزي هم ديده مي شود.